بررسی وضعیت تن‌سنجی نوجوانان مدارس دولتی شرق تهران، سال 1385

سابقه و هدف: نوجوانی، مرحله مهمی از رشد و تکامل به شمار می‌رود و تغذیه نامناسب در این دوران، احتمال بروز بیماری‌های غیرواگیر را در سال‌های بعدی زندگی افزایش می دهد. مطالعه حاضر جهت تعیین شیوع کم‌وزنی، در معرض خطر اضافه وزن، اضافه وزن و کوتاه قدی در قالب طرح «برنامه مداخله آموزش تغذیه‌ای- بهداشتی در جهت ساماندهی بوفه های مدارس و اصلاح رفتارهای غذایی دانش‌آموزان» انجام گرفت. مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر با روش توصیفی- مقطعی (Cross-sectional) روی 780 دانش‌آموز در 12 مدرسه راهنمایی دولتی شرق تهران انجام شد. مدارس مورد بررسی به تفکیک جنس و تراکم جمعیت دانش‌آموزان، محدوده‌های شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز در منطقه 4 آموزش و پرورش شهر تهران، توسط مسئولان منطقه و نمونه‌ها در هر مدرسه، با روش سیستماتیک و به طور تصادفی در هر پایه انتخاب شدند. پرسشنامه وضعیت دموگرافیک برای هر یک از نمونه های مورد بررسی، تکمیل و اندازه‌گیری‌های تن سنجی شامل وزن و قد انجام شد. نمایه توده بدن) (BMI با تقسیم وزن بر مجذور قد (Kg/m2) محاسبه شد و بر اساس مقادیر شاخص BMI برای سن نوجوانان، کم‌وزنی (صدک5≥)، در معرض خطر اضافه وزن (صدک 85 تا 95) و اضافه وزن (صدک95≥) ، همچنین کوتاه قدی بر اساس شاخص قد برای سن (صدک10>) در مقایسه با جداول استاندارد CDC2000 تعیین شد. داده‌ها توسط آزمون‌های آماری کای دو، دقیق فیشر و T-testبا استفاده از نرم افزار 11.5 SPSS و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها‌: میانگین سن دختران و پسران مورد بررسی به ترتیب 1 ± 3/13 و 95/0± 3/13 سال بود. از نظر بُعد خانوار 5/53% از نوجوانانِ مورد بررسی، متعلق به خانوارهای 4نفره و کمتر بودند. شغل 43% پدران کارمند و اکثر مادران(88%) خانه دار بودند. بالاترین فراوانی میزان تحصیلات پدر و مادر ( به ترتیب 34% و 39%) دیپلم بود. میانگین وزن ) (Kg در دختران و پسران به ترتیب 9/11± 3/48 و 3/13 ±9/47 و قد((Cm 7 ± 6/153و 1/10±4/153 و میانگین BMI آنها 2/4 ± 2/20 بود. به طور کلی بررسی وضعیت تن‌سنجی نمونه‌ها نشان داد که 6% کم‌وزن، 12% در معرض خطر اضافه وزن ، 13% دارای اضافه وزن و5/14% کوتاه قد بودند. نتیجه گیری: یافته‌ها نشان داد که اضافه وزن و کوتاه قدی در نوجوانان مدارس دولتی شرق تهران رو به افزایش است و این مهم نه تنها بر وضعیت سلامت کنونی آنان تاثیرگذار است، بلکه با افزایش خطر بیماری‌های مزمن در سالهای بعد ، توسعه جامعه را نیز با چالش‌های جدی مواجه می سازد. به همین دلیل، برنامه های مداخله تغذیه‌ای مناسب برای این گروه سنی با استفاده از فناوری‌های روزآمد از اولویت‌های اساسی در برنامه توسعه پایدار کشور محسوب می‌شود.